Załącznik nr 1 do Regulaminu Olimpiady Wiedzy o Unii Europejskiej
OGÓLNOPOLSKIEJ OLIMPIADY WIEDZY O UNII EUROPEJSKIEJ
Dział I. Zagadnienia na etap szkolny:
1. Idea zjednoczenia w historii Europy: 1a. Europejska jedność i różnorodność; 1b. Idea zjednoczenia w historii Europy; 1c. Ład wiedeński; 1d. Paneuropa.
2. Plan Marshalla.
3. „Ojcowie” zjednoczonej Europy.
4. Kilka nurtów integracji i współpracy europejskiej:
4a. Podłoże i przyczyny integracji i współpracy po II wojnie światowej;
4b. Federalizm a funkcjonalizm i koncepcja konfederacyjna.
5. Plan Schumana i Dzień Europy oraz EWWiS – Europejska Wspólnota Węgla i Stali.
6. Fiasko EWO i EWP.
7. Europejska Wspólnota Gospodarcza i Europejska Wspólnota Energii Atomowej.
8. Etapy rozszerzania wspólnot europejskich/UE i kandydaci do UE.
9. Droga do wspólnego rynku i Strefa Schengen.
10. Powołanie UE.
11. Filary UE.
12. Traktaty:
12a. paryski;
12b. rzymskie;
12c. fuzyjny;
12d. JAE;
12e. z Maastricht;
12f. amsterdamski;
12g. nicejski;
12h. konstytucyjny;
12i. lizboński.
13. Członkostwo w UE:
13a. Zasady przystąpienia (kryteria kopenhaskie), wystąpienia i zawieszenia w prawach członka;
13b. Proces negocjacji i akcesji do UE.
14. Prawo UE: pierwotne i wtórne – podstawowe informacje.
15. Instytucje UE:
15a. RE;
15b. RUE;
15c. PE;
15d. KE;
15e. TSUE;
15f. TO;
15g. EBC.
16. Prezydencja w UE i „trójki” współprzewodnictwa.
17. Status, wymiar i charakter UE:
17a. Podmiotowość prawna;
17b. Wolności i podstawowe zasady UE;
17c. Rozgraniczenie kompetencji między UE a państwa członkowskie.
18. Funkcjonowanie UE:
18.1. Jednolity rynek;
18.2. UGiW;
18.3. Kryteria konwergencji;
18.4. Państwa euro obszaru;
18.5. Dochody UE;
18.6. Wydatki UE;
18.7. Procedura budżetowa;
18.8. Działania zewnętrzne UE;
18.9. WPZiB;
18.10. Wysoki Przedstawiciel UE ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa;
18.11. WPBiO;
18.12. Sankcje UE;
18.13. Przestrzeń wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości;
18.14. Współpraca sądowa w sprawach cywilnych i karnych;
18.15 Agencje zarządzające przestrzenią wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości;
18.16. Współpraca policyjna;
18.17. Polityki dotyczące kontroli granicznej, azylu i imigracji.
19. Polityki UE i regiony UE:
19.1. Polityka regionalna (spójności) UE, fundusze strukturalne i Fundusz Kohezyjny;
19.2. Regiony UE;
19.3. Finansowanie polityki spójności – fundusze UE;
19.4. Polityka transportowa;
19.5. Polityka handlowa;
19.6. WPR;
19.7. Polityka ochrony środowiska; polityka klimatyczna;
19.8. Polityka energetyczna i Unia energetyczna;
19.9. Polityka względem małych i średnich przedsiębiorstw;
19.10. Badania naukowe i innowacje;
19.11. Polityka kulturalna;
19.12. Kształcenie, szkolenie i młodzież;
19.13. Polityka konkurencji;
19.14. Polityka ochrony konsumentów.
20. Prawa człowieka w systemie UE:
20.1. Prawa człowieka w traktatach;
20.2. KPP UE;
20.3. Urząd ERPO i wnoszenie do niego skarg.
21. Polska w UE:
21.1. Droga RP do UE;
21.2. Skutki członkostwa RP w UE;
21.3. Pozycja RP w UE i Polacy w instytucjach UE;
21.4. Europejska unia energetyczna; Partnerstwo Wschodnie;
21.5. Prezydencja RP w UE;
21.6. Wykorzystania funduszy europejskich w RP;
21.7. Europeizacja polskiej polityki zagranicznej;
21.8. Obywatelstwo unijne i prawa obywateli UE;
21.9. EIO.
22. Mapa Europy.
Dział II. Zagadnienia na etap okręgowy – jak na etap szkolny oraz:
1. Ruch Europejski i Rada Europy.
2. UZE – Unia Zachodnioeuropejska
3. EFTA
4. Europejski Bank Odbudowy i Rozwoju
5. Europejski Bank Inwestycyjny.
6. Europejski Komitet Ekonomiczno – Społeczny
7. Komitet Regionów.
8. Symbole europejskie.
9. EIOD.
10. Konflikt władz PiS z UE.
11. Europejskie lata tematyczne.
12. Dni Europejskie.
13. Euroregiony w UE.
14. Euroregiony z udziałem Polski.
15. Języki urzędowe UE.
16. Polacy na stanowiskach w Parlamencie Europejskim i innych instytucjach UE.
17. Państwa UE.
18. Europejski Nakaz Aresztowania.
19. Warunki podejmowania nauki w UE.
20. Najważniejsze zjawiska i procesy społeczne i polityczne oraz zasady nimi rządzące, także w perspektywie historycznej.
21. Podstawowe zasady i mechanizmy demokratycznego państwa prawa, w tym praw człowieka; odnoszenie ich do codziennych sytuacji życiowych.
22. Wybrane obszary rzeczywistości społeczno-politycznej, formułowanie i uzasadnianie opinii w sprawach publicznych oraz w oparciu o wartości i sprawdzone informacje.
23. Perspektywy i opinie innych, rozpoznawanie kwestii kontrowersyjnych lub spornych, z szacunkiem do odmiennych opinii.
24. Identyfikacja problemów społecznych i poszukiwanie ich rozwiązań, angażowanie się indywidualnie lub we współpracy z innymi w działania na rzecz dobra wspólnego lub Ojczyzny
25. Załatwianie wybranych spraw urzędowych i podejmowanie działań w interakcji z państwem; mechanizmy i formy uczestnictwa obywatelskiego i ich wykorzystanie.
Dział III. Zagadnienia na etap centralny – jak na etapy szkolny i okręgowy oraz:
1. Zasady w UE: subsydiarności, bezpośredniego stosowania (autonomia prawa UE, pierwszeństwo prawa UE), autonomii instytucjonalnej, równowagi instytucjonalnej, kompetencji powierzonych, lojalnej współpracy międzyinstytucjonalnej, lojalności, proporcjonalności, solidarności.
2. Plany i raporty europejskich polityków oraz dla Europy.
3. Przewodniczący KE i PE.
4. Kraje członkowskie Unii Europejskiej (UE), Europejskiego Stowarzyszenia Wolnego Handlu (EFTA), Rady Europy, Eurokorpusu, strefy Euro, strefy Schengen, EOG.
5. Prawo unijne: 5a. Acquis communautaire; 5b. Prawo pierwotne; 5c. Prawo wtórne; 5d. Hierarchia źródeł prawa UE; 5e. Ogólne zasady prawa; 5f. Akty konstytucyjne RE lub RUE; 5g. Akty ustawodawcze i nie ustawodawcze; 5h. Akt delegowany; 5i. Akt delegujący; 5j. Akt wykonawczy; 5k. Rozporządzenie; 5l. Dyrektywy; 5ł. Decyzje; 5m. Zalecenia i opinie; 5n. Akty nienazwane; 5o. Procedury tworzenia prawa pierwotnego i wtórnego oraz uchwalania budżetu: 5o1. Procedura zmiany prawa pierwotnego, 5o2. Procedura zawierania traktatu akcesyjnego, 5o3. Procedury stanowienia prawa pochodnego – zwykła i szczególna, 5o4. Procedura uchwalania budżetu UE; 5p. Podwójna większość w RUE.
6. Agenda 2000.
7. Europy – perspektywy, koncepcje, modele, programy, terminy, nagrody; koncepcje integracji europejskiej.
8. Konwencje: 8.1. Jaunde I, Jaunde II i z Lome; 8.2. z Arushy; 8.3. berneńska; 8.4. dublińska; 8.5. układ z Cotonou; 9. Siedziby instytucji, organów i agencji UE.
10. Agencje UE.
11. Deklaracje: 11.1. stuttgarcka; 11.2. barcelońska; 11.3. bolońska; 11.4. postnicejska.
12. Wpływ Polski na działanie instytucji unijnych.
13. Bilans członkostwa Polski w Unii Europejskiej (w tym i w zakresie czterech swobód jednolitego rynku oraz praw obywateli UE), udział w dyskusji na jego temat.
14. Dylematy dotyczące pogłębiania i poszerzania integracji europejskiej oraz formułowanie opinii i podejmowanie dyskusji na temat tych procesów.
15. Możliwości własnego rozwoju (edukacja, praca, wolontariat) przy wsparciu programów Unii Europejskiej i planowanie ich wykorzystania.
16. Założenia wybranej polityki wspólnotowej, w tym wpływ jej realizacji na własną okolicę i Polskę oraz formułowanie i uzasadnianie własnej opinii na jej temat.
17. Dostępne obywatelom sposoby wpływania na politykę Unii Europejskiej (w tym europejską inicjatywę obywatelską) i wykorzystywanie wybranych z nich.
18. Przyczyny i konsekwencje etnicznego i religijnego zróżnicowania społeczeństw państw europejskich oraz ocena różnych modeli polityki państwa względem różnorodności.
19. Konflikty etniczne na obszarze państw UE; skutki ruchów migracyjnych dla społeczeństwa i gospodarki; problemy uchodźców w UE; różne modele i polityki wobec imigrantów.