Załącznik nr 1 do Regulaminu Olimpiady Wiedzy o Społeczeństwie
STAŁY PROGRAM TEMATYCZNY
OGÓLNOPOLSKIEJ OLIMPIADY WIEDZY O SPOŁECZEŃSTWIE
I. CZŁOWIEK W SPOŁECZEŃSTWIE: 1/ Człowiek istotą społeczną, 2/ Osobowość człowieka, 3/ Wartości i normy społeczne, 4/ Socjalizacja, 5/ Rodzina dawniej i dziś, 6/ Człowiek wobec inności, 7/ Komunikacja interpersonalna.
II. KULTUROWA RÓŻNORODNOŚĆ SPOŁECZEŃSTWA: 1/ Rodzaje społeczeństw, 2/ Kultura, 3/ Zróżnicowanie kulturowe, 4/ Kultura masowa, 5/ Religia jako zjawisko społeczne, 6/ Subkultury młodzieżowe, 7/ Spory światopoglądowe.
III. FUNKCJONOWANIE SPOŁECZEŃSTWA: 1/ Struktura społeczna, 2/ Przemiany społeczne w Polsce, 3/ Nierówności społeczne, 4/ Wykluczenie społeczne i jego wymiary, 5/ Imigranci w Europie.
IV. NARÓD I MNIEJSZOŚCI NARODOWE: 1/ Koncepcje narodu, 2/ Tożsamość narodowa, 3/ Mniejszości narodowe i etniczne, 4/ Mniejszości narodowe i etniczne, 5/ Postawy wobec mniejszości i cudzoziemców, 6/ Polacy za granicą, 7/ Polityka narodowościowa państw.
V. Ustrój RP: 1/ Konstytucja RP - geneza, cechy, charakterystyka, preambuła, 2/ Konstytucja RP - zasady ustroju RP; stany nadzwyczajne, 3/ Procedury demokratyczne w Polsce, 4/ Parlament RP i jego funkcje i organy, 5/ Parlament RP - głosowanie, mandat i immunitet; ZN, 6/ Prezydent RP i jego kompetencje, 7/ Rada Ministrów - działalność, skład, kompetencje, zadania, powołanie i dymisja rządu, 8/ RM a administracja rządowa i służba cywilna, 9/ Władza sądownicza a wymiar sprawiedliwości; konstytucyjne zasady działania sądów w RP, 10/ Władza sądownicza w Polsce – sądy, 11/ Władza sądownicza w Polsce - trybunały. KRS, 12/ Organy kontroli państwowej i ochrony prawa - NIK, RPO i RPD, 13/ Organy kontroli państwowej i ochrony prawa - KRRiT, UOKiK, UKE, 14/ Policja i prokuratura w RP, 15/ Najważniejsze instytucje państwowe - kadencje, sposób powoływania, szefowie, 16/ Samorząd terytorialny w RP i jego zadania oraz organy, 17/ Samorząd terytorialny w RP - dochody, finansowanie, budżet; nadzór.
VI. Państwo, polityka, demokracja: 1/ Instytucja państwa, 2/ Obywatel i obywatelstwo, 3/ Polityka i jej koncepcje, 4/ Myśl polityczna, ideologie, lewica i prawica; liberalizm, konserwtyzm, socjaldemokracja, chadecja, 5/ Myśl polityczna - ideologie totalitarne. Ruchy społeczne, 6/ Demokracja i jej geneza (od starożytności do nowożytności), 7/ Demokracja i jej geneza w Polsce (od I RP do PRL), 8/ Transformacja ustrojowa w Polsce - od PRL do III RP, 9/ Współczesna demokracja - problemy i zagrożenia.
B/ Dział II - Zagadnienia na etap okręgowy – jak na etap szkolny oraz:
VII. Społeczeństwo a polityka: 1/ Społeczeństwo obywatelskie, 2/ Trzeci sektor - organizacje pozarządowe, 3/ Spółdzielczość i organizacje zawodowe, 4/ Kultura polityczna, 5/ Postawy i zachowania polityczne, 6/ Media masowe, 7/ Przekazy medialne, 8/ Opinia publiczna.
VIII. Systemy partyjne i wyborcze: 1/ Partie polityczne, 2/ Systemy partyjne, 3/ Partie polityczne w Polsce, 4/ Opozycja polityczna, 5/ Wybory i systemy wyborcze, 6/ Kampania wyborcza.
IX. Ustroje polityczne współczesnych państw: 1/ Monarchie i republiki, 2/ Sprawowanie władzy, 3/ Systemy polityczne państw niezachodnich, 4/ Systemy polityczne: parlamentarny i jego odmiany, 5/ Systemy polityczne: prezydencki i jego odmiany, 6/ Władza ustawodawcza, 7/ Władza wykonawcza, 8/ Współczesne ustroje terytorialno – prawne.
X. Podstawy porządku prawnego: 1/ Informacja publiczna, 2/ Legislacja i ratyfikacja, 3/ Państwo prawne, 4/ Pomoc prawna, 5/ Prawo i jego rodzaje, 6/ Wykładnia prawa, 7/ Źródła prawa.
XI. Prawo cywilne: 1/ Część ogólna prawa cywilnego, 2/ Postępowanie cywilne, 3/ Prawo rodzinne, 4/ Prawo rzeczowe, 5/ Prawo spadkowe, 6/ Zobowiązania i odpowiedzialność cywilna.
XII. Prawo pracy i prawo administracyjne: 1/ Prawo pracy, 2/ Formy zatrudnienia, 3/ Prawo administracyjne, 4/ Postępowanie administracyjne, 5/ Postępowanie sądowo administracyjne.
XIII. Prawo karne: 1/ Oskarżenie prywatne i mediacje, 2/ Podstawy prawa karnego, 3/ Postępowanie karne, 4/ Przestępstwa w polskim prawie karnym, 5/ Wykroczenia w polskim prawie karnym.
C/ Dział III - Zagadnienia na etap centralny – jak na etapy szkolny i okręgowy oraz:
XIV. Polityki publiczne - gospodarka i rozwój: 1/ Polityki publiczne, 2/ Polityka gospodarcza, 3/ Polityka regionalna, 4/ Polityka przemysłowa i gospodarka żywnościowa, 5/ Ochrona środowiska i bezpieczeństwo ekologiczne, 6/ Badania i innowacje.
XV. Polityki publiczne - bezpieczeństwo i kwestie społeczne: 1/ Bezpieczeństwo państwa, 2/ Polityka społeczna, 3/ Ochrona zdrowia, 4/ Polityka kulturalna, 5/ Relacje państwo – Kościół.
XVI. Prawa człowieka: 1/ Czym są prawa człowieka, 2/ Europejski system ochrony praw człowieka, 3/ Ochrona praw człowieka w Polsce, 4/ Organizacje pozarządowe a prawa człowieka, 5/ Światowy system ochrony praw człowieka.
XVII. Unia Europejska: 1/ Fundusze i polityka spójności, 2/ Funkcjonowanie UE, 3/ Instytucje UE, 4/ Integracja europejska.
XVIII. Sprawy międzynarodowe: 1/ Współczesne stosunki międzynarodowe, 2/ Ład międzynarodowy, 3/ Gospodarka w polityce międzynarodowej, 4/ Współczesna globalizacja, 5/ Konflikty i terroryzm.
XIX. Organizacje międzynarodowe: 1/ Organizacja Narodów Zjednoczonych, 2/ Organizacje ponadregionalne, 3/ Organizacja Paktu Północnoatlantyckiego, 4/ Organizacje regionalne.
XX. Polska polityka zagraniczna: 1/ Polityka zagraniczna i racja stanu, 2/ Polska a bezpieczeństwo na świecie, 3/ Polska w UE, 4/ Relacje dwustronne RP.
XXI. Nauka i edukacja: 1/ Nauki społeczne i humanistyczne, 2/ Uczenie się przez całe życie, 3/ Szkolnictwo wyższe w Polsce, 4/ Studia za granicą.